«Η τελευταία τραγική περιπέτεια, την οποίαν διήλθεν η Ελλάς εν Μικρασία, ανέδειξε και μερικούς ήρωας. Ηρωικότερος, αναμφισβητήτως όλων, λευκότερος, άξιος μείζονος τιμής, ο στρατηγός Αθ. Φράγκου, ο οποίος έμεινεν μέχρι τέλους ακλόνητος. Η υπό τας διαταγάς του μονάς συνεκρατήθη συμπαγής, ενώ πανταχόθεν κατέρρεε το παν. Και περί την ακατάβλητον αυτήν δύναμιν συνεκεντρώθη δια να σωθή και να δράση ακόμη, αν τούτο ήτο δυνατόν, ό,τι έφευγε χωρίς ν αποσυντεθή τουλάχιστον ψυχικώς. Τοιουτοτρόπως το καταρτισθέν περί τον Φράγκου συγκρότημα εξεπροσώπησε μέχρι των τελευταίων στιγμών της συμφοράς, την άλλοτε ακμαίαν ελληνικήν Στρατιάν. Ό,τι συνεκράτησεν ο Φράγκου ήτο το παν.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ 1ης ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΣΑΓΓΑΡΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑ

"ΤΟ ΜΟΙΡΑΙΟ ΟΝΕΙΡΟ"

"...ΚΙ' ΕΠΙ ΓΗΣ ΕΙΡΗΝΗ ΕΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙΣ ΕΥΔΟΚΙΑ"

"ΚΑΛΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΙ ΣΤΟ ΜΕΤΩΠΟ

"ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΒΑΓΓΕΛΙΩΣ"

ΑΤΟΜΙΚΑΙ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΦΡΑΓΚΟΥ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ

ΦΟΙΤΗΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΟΪΤΑΛΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Η ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΙΣ ΤΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΚΑΤΟΧΗΣ

Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΙΣ ΠΛΗΣΙΑΖΕΙ

ΜΕΤΑ ΤΑ ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ

Η ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΙΣ ΤΩΝ ΕΘΝ. ΕΠΕΤΕΙΩΝ

ΖΩΝΤΑΝΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ

Η κατάσταση στην Ελλάδα
Η παιδεία στην Ελλάδα
Οι φοιτητικές κινητοποιήσεις
Οι εργαζόμενοι νέοι
Η πολιτική κατάσταση στα 1925-26
Οι φοιτητές και το εργατικό κίνημα
Το φοιτητικό κίνημα και ο στρατός
Επαναστατικά τραγούδια

Ο συγγραφέας ασχολείται με τις απόψεις των τριών ιστορικών προσωπικοτήτων για τη λειτουργία των πολιτικών θεσμών στον Μεσοπόλεμο, αναζητώντας και τεκμηριώνοντας την ιστορική εισφορά της λεγόμενης "δημοκρατικής παράταξης" στη διαμόρφωσή τους. Σε Παράρτημα δημοσιεύονται κείμενα-ιστορικά ντοκουμέντα στην πρωτότυπη μορφή τους, γραμμένα λίγο μετά την 4η Αυγούστου και ενδεικτικά του προβληματισμού των πολιτικών δυνάμεων για τη λειτουργία και το μέλλον του πολιτεύματος.

Προλογικό σημείωμα

1. Εισαγωγή

2. Οι πολιτικές εξελίξεις

3. Ο πολιτικός λόγος

4. Επιλεγόμενα

5. Παράρτημα

Κείμενα - πηγές

Βιβλιογραφικές αναφορές

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΚΔΟΤΗ

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ

ΣΑΝ ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗ

Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΜΥΡΝΗ

ΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΕΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ ΣΗΜΕΡΑ

Η ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗ ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗ

ΜΕΡΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ

ΟΙ ΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΤΗΣ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΚΑΘΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΥΘΥΝΕΣ

ΤΙ ΘΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΩΡΑ;

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΛΙΒΑΝΗ: Το βιβλίο αυτό, γραμμένο από τον Αμερικανό συγγραφέα Έντουαρντ Χέιλ Μπίρσταντ, εξιστορεί τα γεγονότα του 1922 και της Μικρασιατικής Καταστροφής με ιστορικά αδιαμφισβήτητο τρόπο. Μας πλουτίζει με γνώσεις απαραίτητες για το χαρακτήρα, την ποιότητα και την ειλικρίνεια όχι μόνο των Τούρκων, αλλά και των συμμάχων μας την εποχή εκείνη. Μας αποκαλύπτει ότι, όπου τα συμφέροντα το επιβάλλουν, εύκολα προδίδονται όχι μόνο οι συμφωνίες, αλλά και οι αρχές για τις οποίες Έλληνες και σύμμαχοι συμπολέμησαν.

ΔΕΙΤΕ ΣΤΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Για πρόλογο

Ο Βενιζέλος στην Αθήνα

Στο Στρατιωτικό Σύνδεσμο

Με τους πολιτικούς αρχηγούς

Αντιδράσεις, υπονομεύσεις και λάθη

Ο χειρισμός που θα τον επιβάλει

Ο Γεώργιος και η Κυβέρνηση εξεγείρονται

Συμβούλιο στο παλάτι

Επιβάλλει κυβέρνηση Δραγούμη

Με τους Κοινωνιολόγους

Πίσω στην Κρήτη - Η πολεμική συνεχίζεται

Στη Βουλή

Μια Ιστορική συνεδρίαση

Το υπόμνημα των αξιωματικών

Η επανάσταση τερματίζεται

Το Έργο του Συνδέσμου

Εκπαιδευτικό και Γλώσσα

Η Αγροτιά οργανώνεται

Η Πανθεσσαλική επιτροπή στην Αθήνα

Το Αγροτικό στη Βουλή και στο Βασιλιά

Συλλαλητήρια στη Θεσσαλία

Το αίμα των κολλήγων

Πρωθυπουργός στην Κρήτη

Οι πρώτοι ύμνοι των ξένων

Αναθεωρητική ή Συντακτική;

Συναντήσεις Γεωργίου - Βενιζέλου

Εκλογές - Αποχή των παλαιών κομμάτων

Ο Α' προεκλογικός λόγος του στην Αθήνα

Ο Βενιζέλος θριαμβεύει στις εκλογές

Το ζήτημα του Διαδόχου - "Αι έχιδναι"

Ο στρατός και η Γαλλική αποστολή

Η διοίκησή του παραμένει υπόδειγμα

Η τάξη και η ασφάλεια στην ύπαιθρο

Η ανάπλαση της Δικαιοσύνης

Οι συνεργάτες του με το ανώτερο ήθος

Η ανόρθωση των οικονομικών

Ο λόγος του για τα τσιφλίκια

Στη Βουλή για το Γλωσσικό

Το Σύνταγμα - Η Επανάσταση στη Σάμο

Το ζήτημα των Βουλευτών της Κρήτης

Τα παρασκήνια της Βαλκανικής συμμαχίας

Η Ρωσία και η Βαλκανική συμμαχία

Η Ελληνοβουλγαρική συνθήκη

Παραμονές πολέμου

Η Ένωση της Κρήτης - Ο πόλεμος

Το καταπληκτικό ημερολόγιο του υπό των Τούρκων αιχμαλωτισθέντος συγγραφέως Αντωνίου Πισσάνου.

Ο Puaux έγραψε το βιβλίο αυτό, για να αποφευχθεί η λήθη, για να διασώσει το ιστορικό υλικό που είχε στα χέρια του, και κυρίως για να συντελέσει στην αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας.

1) Αναλύει τα περί αφίξεως των Τούρκων στη Σμύρνη και μέμφεται τους Ευρωπαίους για την αδιαφορία τους.

2) Περιγράφει την είσοδο των τουρκικών στρατευμάτων και την παραπειστική τακτική τους

3) Παρέχει φρικιαστικές μαρτυρίες για τις σφαγές και το θάνατο του Χρυσοστόμου

4) Αποδεικνύει το προμελετημένο σχέδιο της πυρπόλησης της πόλης

5) Παρουσιάζει την τραγική Έξοδο, τους εκτοπισμούς, την εξόντωση του χριστιανικού στοιχείου

6) Ασχολείται με τα αποτρόπαια γεγονότα στα Βουρλά, τη γενίκευση της εξόντωσης των Χριστιανών, τα απίστευτα εγκλήματα στο Αϊβαλί, στο Μπαλίκεσερ και την Μπάλια-Μαντέν. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

«[...] Ο αγωνιστής αυτός ως την τελευταία στιγμή έδινε το παράδειγμα του καθήκοντος [...]. Ο Ρενέ Πυώ θα παραμείνει στο πάνθεο των ανθρώπων της μεγάλης κι ωφέλιμης για την κοινωνία δράσεως και τ' όνομά του σύμβολο αγνού κι ανιδιοτελούς φιλελληνισμού [...]». (Γ. Πράτσικας, από το περιοδ. Ν. Εστία, τ. 21ος, σ. 141)

«Ο Ρενέ Πυώ [...] ήταν φιλέλληνας, γνώστης του Ανατολικού ζητήματος και των ελληνικών πραγμάτων». (Ν.Χ. Βικέτος, από το βιβλίο "Ο θάνατος της Σμύρνης", σ. 9)

«Από το ίδιο φιλοδίκαιο και φιλελεύθερο πνεύμα διακατέχεται ο Πυώ σε σειρά ολόκληρη συγγραφών. Βέβαια διαφαίνεται κάποια ιδιαίτερη ευαισθησία για την Ήπειρο, την οποία ορθότατα αισθάνεται ενιαία. Υπεραμύνεται της ελληνικότητας της Βορείου Ηπείρου και καταγγέλλει την αδικία, που προσγίνεται [...]». (Αχ. Γ. Λαζάρου, από το βιβλίο "Δυστυχισμένη Βόρειος Ήπειρος", σ. 13)

«Εις τον Rene Puaux, ελληνιστή και φιλέλληνα, ας στραφεί απεριόριστη η ευγνωμοσύνη μας μαζί με την παλιά ένιωσε και αγάπησε την σύγχρονη Ελλάδα και τους σημερινούς Έλληνες [...]». (από το περιοδ. "Ελληνίς", αρ. 1 (1937), σ. 35)

ΒΡΑΧΥΓΡΑΦΙΕΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΦΙΞΗ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ

Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ

Η ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ 10ης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

Η ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΤΗΣ 13ης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΥΡΠΟΛΗΣΗ

Η ΕΞΟΔΟΣ

ΟΙ ΕΚΤΟΠΙΣΜΟΙ

Η ΑΦΗΓΗΣΗ ΕΝΟΣ ΠΡΟΣΦΥΓΑ

ΟΙ ΘΗΡΙΩΔΙΕΣ ΣΤΑ ΒΟΥΡΛΑ

ΤΡΟΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΑ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

ΕΠΙΛΟΓΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΕΙΚΟΝΩΝ

ΠΙΝΑΚΕΣ

Η προσωπογραφία της πιο εμβληματικής μορφής της Νεότερης Ελλάδας, του Ελευθέριου Βενιζέλου, όπως τη σχεδίασε η σύζυγός του Έλενα. Είναι ένα κομμάτι Ιστορίας ιδωμένο από την πίσω πλευρά της σκηνής, εκεί που τα πρόσωπα γίνονται καθημερινά χωρίς να χάσουν το μεγαλείο τους και τα διλήμματα προσωπικά χωρίς να χάσουν το ιστορικό τους βάρος. Ακόμη και όσοι, όλο και λιγότεροι, γνωρίζουν τα γεγονότα της εποχής εκείνης, έχουν να κερδίσουν από την αφήγηση το αίσθημα μιας ανθρώπινης ζωής που ταυτίστηκε με τη μοίρα ενός ολόκληρου λαού. Κι αυτό είναι που μένει στον αναγνώστη σήμερα που τα πολιτικά πάθη και οι διχασμοί έχουν ξεπεραστεί απ’ τα ίδια τα πράγματα. 

Φέτος (2012) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την έναρξη των Βαλκανικών πολέμων, χάρη στους οποίους σε διάστημα λιγώτερο των 10 μηνών (Οκτώβριος 1912-Ιούλιος 1913) η Ελλάς διπλασιάστηκε εδαφικά και απέκτησε οντότητα ισχυρής δυνάμεως τόσο στον βαλκανικό όσο και στον μεσογειακό χώρο. Κάποτε οι Βαλκανικοί πόλεμοι ήσαν στα στόματα όλων. Άλλωστε, δεν υπήρχε ελληνική οικογένεια πού να μη θρηνούσε νεκρό και που να μη διέθετε τραυματία από τον πόλεμο αυτό. Δεν υπάρχει χωριό όπου στο ηρώο του να μην υπάρχει γραμμένη τουλάχιστον μια δεκάδα νεκρών που έπεσαν σε διάφορα πεδία μαχών, ακόμη και στη θάλασσα. Σιγά-σιγά τα ονόματα των νεκρών αυτών ξεθωριάζουν πάνω στο μάρμαρο, όπως ξεθωριάζουν και στη μνήμη των τωρινών ανθρώπων που είναι αιχμάλωτοι ενός χθαμαλού και φθηνού παρόντος. Στόχος μας με την παρούσα συγγραφή είναι να ζωντανέψουμε τη μνήμη αυτή, όχι για να αναθερμάνουμε εθνικισμούς ούτε να αναξέσουμε εσωτερικές πληγές. Απλούστατα είναι ιστορικό μας χρέος. Είναι θλιβερό ο πλέον ένδοξος και κερδοφόρος ελληνικός πόλεμος να παραμένει ένας άγνωστος πόλεμος -κι αυτό περισσότερο ισχύει για τις νεώτερες γενιές- εν ονόματι αβυσσαλέων σκοπιμοτήτων που καλύπτονται με τον πολυτελή πέπλο (άλλοι πληρώνουν γι' αυτόν!) μιας δήθεν αντικειμενικότητας ή αποστάσεως -τάχα- από γεγονότα που κάποτε χώρισαν τους λαούς. Ο χωρισμός των λαών και οι συχνές συγκρούσεις μεταξύ αυτών δεν είναι απότοκος κάποιων συγγραφών. Είναι καρπός ιστορικών συνθηκών και συμφερόντων - ασφαλώς. (...) Στο βιβλίο αυτό, χωρίς να παραβλέψουμε και τα μικρά και τα ποταπά, τα "αποδεχθέντα", δηλαδή διαπραχθέντα και από τους Έλληνες και από τους αντιπάλους ή συμμάχους τους (με εισαγωγικά και χωρίς εισαγωγικά) δίνουμε περισσότερη έμφαση στην ελληνική συμμετοχή. Η αναφορά μας στη δράση των άλλων κρατών θα είναι συνοπτική, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν ήταν δράση σημαντική. Μία εκτενής περιγραφή θα απαιτούσε χρόνο πολύ, που δεν μας περισσεύει, και όγκο βιβλίου που δεν ευνοούν οι οικονομικές και αναγνωστικές συγκυρίες. Εξ άλλου, όπως τονίσαμε προοιμιακά, στόχος μας είναι με τη συγγραφή αυτή να καταστήσουμε γνωστό στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό το τι έπραξαν ή τι υπέστησαν οι δικοί του πρόγονοι στον πόλεμο αυτό προ 100 ετών. (...) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ένας άγνωστος πόλεμος
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ
Ο πολιτικός πυρετός
Η ανασύνταξη του ελληνικού στρατού
Η μυστική διπλωματία
Η Ελλάς συμμετέχει στη συμμαχία
Τα μετά τη συνθήκη
Η ΠΡΟΕΛΑΣΗ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Η κήρυξη του πολέμου
Ελληνικές και τουρκικές δυνάμεις στην Θεσσαλία
Η μάχη της Ελασσόνος (5-6 Οκτωβρίου 1912)
Μάχη Σαρανταπόρου (9-10 Οκτωβρίου 1912)
α) Ο χώρος και οι αντίπαλες δυνάμεις
β) Η ελληνική επίθεση
Τα Σέρβια στη διάρκεια των επιχειρήσεων
Η προς Β. προέλαση - Πρώτη διένεξη Βενιζέλου και Κωνσταντίνου
Οι μάχες της Μπάνιτσας και του Σόροβιτς
Η απελευθέρωση και η μάχη της Σιάτιστας
Η απελευθέρωση της Φλώρινας - Καστοριάς - Κορυτσάς
Η μάχη των Γιαννιτσών (18-20 Οκτωβρίου 1912)
Η αδράνεια προ της Θεσσαλονίκης
Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης
Ένας θριαμβικός επίλογος κι ένας θλιβερός πρόλογος
Η απελευθέρωση της Χαλκιδικής (5-26 Οκτωβρίου 1912)
ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ΗΠΕΙΡΟΥ
Ο στρατηγός Κων/νος Σαπουντζάκης
Η δράση του Σαπουντζάκη - Κουμτζάδες και Γρίμποβο
Η απελευθέρωση της Πρέβεζας (21 Οκτωβρίου 1912)
Ζάλογγο - Πέντε Πηγάδια
Το Μπιζάνι
Οι Γαριβαλδινοί - Δρίσκος
Οι ελληνικές δυνάμεις προ του Μπιζανίου
Οι μάχες μπροστά στο Μπιζάνι
Σκέψεις για την ενίσχυση του Ηπειρωτικού Μετώπου-Ν. επιτελικά σχέδια
Η αντικατάσταση του στρατηγού Σαπουντζάκη
Η δράση της αεροπορίας
Η τελική επίθεση - Απελευθέρωση Ιωαννίνων
Η αποφυγή αντιποίνων
Η κατάσταση των Ιωαννίνων
Νέες επιχειρήσεις στην Ήπειρο
ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Η επικρατούσα κατάσταση
Ένας νεώτερος Κόδρος
Η μαρτυρία ενός δεσπότη
Η πολεμική δράση των Συμμάχων
Η Συνθήκη του Λονδίνου (17/30 Μαΐου 1913)
Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΟΛΟΣ ΚΑΙ Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΒΑΛΚ. ΠΟΛΕΜΟΥΣ
Η κατάσταση του στόλου - Παύλος Κουντουριώτης
Οι πρώτες ναυτικές επιχειρήσεις - Εξέγερση της Σάμου
Η απελευθέρωση Χίου - Ψαρών - Λέσβου
Η ανατίναξη του "Φετίχ Μπουλέν" (18 Οκτωβρίου 1912)
Η ναυμαχία της Έλλης (3 Δεκεμβρίου 1913)
Η ναυμαχία της Λήμνου (5 Ιανουαρίου 1913)
Ένα υστερόγραφο για το "Χαμιδιέ"
ΕΛΛΗΝΟΒΟΥΛΓΑΡΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
Η ελληνοσερβική συμφωνία
Η βουλγαρική επίθεση
Η έναρξη των πολεμικών επιχειρήσεων
Μάχες Κιλκίς και Λαχανά (19-21 Ιουνίου 1913)
α) Μάχη στο Κιλκίς
Η κατάληψη του υψώματος 605
β) Η μάχη του Λαχανά (19-21 Ιουνίου 1913)
Ο Γόρδιος Δεσμός της Νιγρίτας
Μάχη της Δοϊράνης (23 Ιουνίου)
Η μάχη της Βέτρινας (26-27 Ιουνίου 1913)
Η πυρπόληση των Σερρών από τον βουλγαρικό στρατό (22 Ιουνίου)
Οι επιχειρήσεις της Στρώμνιτσας (26 Ιουνίου 1913)
Χολέρα: η μέγαιρα του πολέμου
Η καταστροφή του Δοξάτου (30 Ιουνίου 1913)
Η επιχείρηση Νευροκοπίου (30 Ιουνίου - 10 Ιουλίου 1913)
Οι επιχειρήσεις του Πρέντελ Χάν
Η μάχη του Πετσόβου (3-8 Ιουλίου 1913)
Οι μάχες του Χασάν πασά (9-18 Ιουλίου 1913)
Η μάχη της Κρέσνας (7-11 Ιουλίου 1912)
Το ύψωμα 1378
Η περαιτέρω προώθηση
Η Βουλγαρία καταρρέει
Quo Vadis;
Το "παύσατε πυρ"
Η δράση του Στόλου κατά τον Ελληνοβουλγαρικό πόλεμο
Η Συνθήκη του Βουκουρεστίου (28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1913)
α) Πως φθάσαμε σ' αυτή
β) Η διπλωματική μάχη
Μια εκτιμητική άποψη
Επίλογος
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βιογραφικό Σημείωμα
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ

Εισαγωγή

Τοκισμός και κτηματική περιουσία: δύο υποδείγματα

Το πλαίσιο και τα πρόσωπα

Οκτώβριος

Νοέμβριος

Ο Σαλέμ στη Θεσσαλονίκη

Λεβύ Μοδιάνο

Συμπέρασμα

Επίλογος

Λωζάννη, 24 Ιουλίου 1923

Με ερωτάτε τας εντυπώσεις μου εκ της υπογραφής της ειρήνης. Πώς να σας κρύψω την βαθείαν μελαγχολίαν με την οποίαν υπογράφω την Συνθήκην της Λωζάννης, δια της οποίας οριστικώς καταργείται η Συνθήκη των Σεβρών. Εν τούτοις έθεσα την υπογραφήν μου με την συναίσθησιν ότι προσφέρω υπηρεσίαν εις την χώραν. Ηττήθημεν και μετά την πλήρη διπλωματικήν απομόνωσιν εις την οποία περιήλθομεν δια της πολιτικής ήτις ωδήγησεν εις την ήτταν, επανάληψις του πολέμου ηδύνατο να οδήγηση εις πλήρη όλεθρον της Ελλάδος. Ενώ δια της θαυμαστής αναδιοργανώσεως του στρατού ην επέτυχεν η Επανάστασις επετύχομεν ειρήνην ήτις επιτρέπει εις το έθνος να τερματίση την πολεμικήν περίοδον και να αφοσιωθή εις το έργον της εσωτερικής ανασυντάξεως. Εάν καταπαύοντες τον εμφύλιον σπαραγμόν και επαναφέροντες την κανονικήν λειτουργίαν του πολιτεύματος κατορθώσωμεν δι' ελευθέρων εκλογών την συγκρότησιν εθνικής αντιπροσωπείας δυναμένης να δώση εις την χώραν κυβέρνησιν ανάλογον των περιστάσεων, πιστεύω ότι δυνάμεθα να αποβλέπωμεν μετ' εμπιστοσύνης εις το μέλλον.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ

Επίκαιρη εισαγωγή

Διπλωματικό χρονολόγιο Ίμβρου και Τενέδου

Βιογραφικό Ιωάννη Παπουτσιδάκι

Προοίμιο - Το Αρχείο της Διοικητικής Γραμματείας Ίμβρου και το "Ημερολόγιο" του Ιωάννη Παπουτσιδάκι

Ιστορικά προλεγόμενα

Από την απελευθέρωση στη νέα υποδούλωση

Από τη Συνθήκη της Λωζάννης στην παράδοση, με βάση το αρχείο του Ιωάννη Παπουτσιδάκι

Η Ίμβρος και η Τένεδος από την παράδοσή τους μέχρι σήμερα

Αντί επιλόγου

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α'

Το "Ημερολόγιο" του Ιωάννη Παπουτσιδάκι

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β'

Ι. Τα άρθρα της Συνθήκης της Λωζάννης που αφορούν την Ίμβρο και την Τένεδο

II. Απόσπασμα της συνέντευξης του Ελ. Βενιζέλου στον Γ. Βεντήρη (1923)

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ'

Ίμβρος, χωριό Αγρίδια. Μια συζήτηση με τους κατοίκους (Ιούνιος 1991)

Σεπτέμβριος του 1922. Η κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου. Φαντάρος Μικρασιάτης από την πόλη των Βουρλών, κοντά στη Σμύρνη που υπηρετεί εθελοντής στον ελληνικό στρατό, στο 17ο Σύνταγμα της ΧΙ Μεραρχίας του Βορείου Συγκροτήματος, πιάνεται αιχμάλωτος των Τούρκων.
Μια αυθεντική περιγραφή όσων αντίκρισε και όσων υπέφερε από τα Μουδανιά στην Προύσα, στο Μιχαλίτσι, στην Γκέιβη, στη Σαπάντζα, στη Σμύρνη και από εκεί στον Πειραιά. Πείνα, εξαθλίωση, αρρώστιες, καταναγκαστικά εργα, θάνατοι αλλά και συντροφικότητα, ανθρωπιά, ενστικτώδης αγώνας για τη ζωή δοσμένα με ένα γοητευτικά απλό αφηγηματικό ύφος.

ΓΙΑ ΤΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΜΑΖΙ ΜΑΣ