Πρόλογος σ. Μητροπολίτου Δημητριάδος κ. Χριστοδούλου

Προεισαγωγή

Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ ΣΤΗΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΦΥΠΝΙΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ

ΠΑΝΣΛΑΒΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

Η ΓΕΝΕΣΗ ΤΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ

Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1896

ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΕΚΒΟΥΛΓΑΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Η ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΜΕΤΑ ΤΟΥΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ

ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑ

"ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΘΡΑΚΗ" (Ένα βιβλίο του Αλεξάνδρου Σβώλου)

ΤΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ

Η Γ' ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΑΙ Η ΒΑΛΚΑΝΙΚΗ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ

ΤΟ Κ.Κ.Ε. ΚΑΙ ΤΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ

ΤΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΣΤΙΣ ΣΥΜΠΛΗΓΑΔΕΣ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ

Η ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΟΥ Ν.Ο.Φ. ΕΠΙ ΤΟΥ Κ.Κ.Ε.

Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΣΕΛΙΔΑ ΤΟΥ ΔΡΑΜΑΤΟΣ

   ΟΙ ΣΚΟΠΟΙ ΤΩΝ ΣΚΟΠΙΩΝ

Ο ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΚΟΣ ΜΕΓΑΛΟΪΔΕΑΤΙΣΜΟΣ

Ο ΤΙΤΟΪΚΟΣ ΜΕΓΑΛΟΪΔΕΑΤΙΣΜΟΣ

Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ Ν.Ο.Φ. ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ

ΤΑ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Φέτος (2012) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την έναρξη των Βαλκανικών πολέμων, χάρη στους οποίους σε διάστημα λιγώτερο των 10 μηνών (Οκτώβριος 1912-Ιούλιος 1913) η Ελλάς διπλασιάστηκε εδαφικά και απέκτησε οντότητα ισχυρής δυνάμεως τόσο στον βαλκανικό όσο και στον μεσογειακό χώρο. Κάποτε οι Βαλκανικοί πόλεμοι ήσαν στα στόματα όλων. Άλλωστε, δεν υπήρχε ελληνική οικογένεια πού να μη θρηνούσε νεκρό και που να μη διέθετε τραυματία από τον πόλεμο αυτό. Δεν υπάρχει χωριό όπου στο ηρώο του να μην υπάρχει γραμμένη τουλάχιστον μια δεκάδα νεκρών που έπεσαν σε διάφορα πεδία μαχών, ακόμη και στη θάλασσα. Σιγά-σιγά τα ονόματα των νεκρών αυτών ξεθωριάζουν πάνω στο μάρμαρο, όπως ξεθωριάζουν και στη μνήμη των τωρινών ανθρώπων που είναι αιχμάλωτοι ενός χθαμαλού και φθηνού παρόντος. Στόχος μας με την παρούσα συγγραφή είναι να ζωντανέψουμε τη μνήμη αυτή, όχι για να αναθερμάνουμε εθνικισμούς ούτε να αναξέσουμε εσωτερικές πληγές. Απλούστατα είναι ιστορικό μας χρέος. Είναι θλιβερό ο πλέον ένδοξος και κερδοφόρος ελληνικός πόλεμος να παραμένει ένας άγνωστος πόλεμος -κι αυτό περισσότερο ισχύει για τις νεώτερες γενιές- εν ονόματι αβυσσαλέων σκοπιμοτήτων που καλύπτονται με τον πολυτελή πέπλο (άλλοι πληρώνουν γι' αυτόν!) μιας δήθεν αντικειμενικότητας ή αποστάσεως -τάχα- από γεγονότα που κάποτε χώρισαν τους λαούς. Ο χωρισμός των λαών και οι συχνές συγκρούσεις μεταξύ αυτών δεν είναι απότοκος κάποιων συγγραφών. Είναι καρπός ιστορικών συνθηκών και συμφερόντων - ασφαλώς. (...) Στο βιβλίο αυτό, χωρίς να παραβλέψουμε και τα μικρά και τα ποταπά, τα "αποδεχθέντα", δηλαδή διαπραχθέντα και από τους Έλληνες και από τους αντιπάλους ή συμμάχους τους (με εισαγωγικά και χωρίς εισαγωγικά) δίνουμε περισσότερη έμφαση στην ελληνική συμμετοχή. Η αναφορά μας στη δράση των άλλων κρατών θα είναι συνοπτική, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν ήταν δράση σημαντική. Μία εκτενής περιγραφή θα απαιτούσε χρόνο πολύ, που δεν μας περισσεύει, και όγκο βιβλίου που δεν ευνοούν οι οικονομικές και αναγνωστικές συγκυρίες. Εξ άλλου, όπως τονίσαμε προοιμιακά, στόχος μας είναι με τη συγγραφή αυτή να καταστήσουμε γνωστό στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό το τι έπραξαν ή τι υπέστησαν οι δικοί του πρόγονοι στον πόλεμο αυτό προ 100 ετών. (...) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ένας άγνωστος πόλεμος
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ
Ο πολιτικός πυρετός
Η ανασύνταξη του ελληνικού στρατού
Η μυστική διπλωματία
Η Ελλάς συμμετέχει στη συμμαχία
Τα μετά τη συνθήκη
Η ΠΡΟΕΛΑΣΗ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Η κήρυξη του πολέμου
Ελληνικές και τουρκικές δυνάμεις στην Θεσσαλία
Η μάχη της Ελασσόνος (5-6 Οκτωβρίου 1912)
Μάχη Σαρανταπόρου (9-10 Οκτωβρίου 1912)
α) Ο χώρος και οι αντίπαλες δυνάμεις
β) Η ελληνική επίθεση
Τα Σέρβια στη διάρκεια των επιχειρήσεων
Η προς Β. προέλαση - Πρώτη διένεξη Βενιζέλου και Κωνσταντίνου
Οι μάχες της Μπάνιτσας και του Σόροβιτς
Η απελευθέρωση και η μάχη της Σιάτιστας
Η απελευθέρωση της Φλώρινας - Καστοριάς - Κορυτσάς
Η μάχη των Γιαννιτσών (18-20 Οκτωβρίου 1912)
Η αδράνεια προ της Θεσσαλονίκης
Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης
Ένας θριαμβικός επίλογος κι ένας θλιβερός πρόλογος
Η απελευθέρωση της Χαλκιδικής (5-26 Οκτωβρίου 1912)
ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ΗΠΕΙΡΟΥ
Ο στρατηγός Κων/νος Σαπουντζάκης
Η δράση του Σαπουντζάκη - Κουμτζάδες και Γρίμποβο
Η απελευθέρωση της Πρέβεζας (21 Οκτωβρίου 1912)
Ζάλογγο - Πέντε Πηγάδια
Το Μπιζάνι
Οι Γαριβαλδινοί - Δρίσκος
Οι ελληνικές δυνάμεις προ του Μπιζανίου
Οι μάχες μπροστά στο Μπιζάνι
Σκέψεις για την ενίσχυση του Ηπειρωτικού Μετώπου-Ν. επιτελικά σχέδια
Η αντικατάσταση του στρατηγού Σαπουντζάκη
Η δράση της αεροπορίας
Η τελική επίθεση - Απελευθέρωση Ιωαννίνων
Η αποφυγή αντιποίνων
Η κατάσταση των Ιωαννίνων
Νέες επιχειρήσεις στην Ήπειρο
ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Η επικρατούσα κατάσταση
Ένας νεώτερος Κόδρος
Η μαρτυρία ενός δεσπότη
Η πολεμική δράση των Συμμάχων
Η Συνθήκη του Λονδίνου (17/30 Μαΐου 1913)
Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΟΛΟΣ ΚΑΙ Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΒΑΛΚ. ΠΟΛΕΜΟΥΣ
Η κατάσταση του στόλου - Παύλος Κουντουριώτης
Οι πρώτες ναυτικές επιχειρήσεις - Εξέγερση της Σάμου
Η απελευθέρωση Χίου - Ψαρών - Λέσβου
Η ανατίναξη του "Φετίχ Μπουλέν" (18 Οκτωβρίου 1912)
Η ναυμαχία της Έλλης (3 Δεκεμβρίου 1913)
Η ναυμαχία της Λήμνου (5 Ιανουαρίου 1913)
Ένα υστερόγραφο για το "Χαμιδιέ"
ΕΛΛΗΝΟΒΟΥΛΓΑΡΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
Η ελληνοσερβική συμφωνία
Η βουλγαρική επίθεση
Η έναρξη των πολεμικών επιχειρήσεων
Μάχες Κιλκίς και Λαχανά (19-21 Ιουνίου 1913)
α) Μάχη στο Κιλκίς
Η κατάληψη του υψώματος 605
β) Η μάχη του Λαχανά (19-21 Ιουνίου 1913)
Ο Γόρδιος Δεσμός της Νιγρίτας
Μάχη της Δοϊράνης (23 Ιουνίου)
Η μάχη της Βέτρινας (26-27 Ιουνίου 1913)
Η πυρπόληση των Σερρών από τον βουλγαρικό στρατό (22 Ιουνίου)
Οι επιχειρήσεις της Στρώμνιτσας (26 Ιουνίου 1913)
Χολέρα: η μέγαιρα του πολέμου
Η καταστροφή του Δοξάτου (30 Ιουνίου 1913)
Η επιχείρηση Νευροκοπίου (30 Ιουνίου - 10 Ιουλίου 1913)
Οι επιχειρήσεις του Πρέντελ Χάν
Η μάχη του Πετσόβου (3-8 Ιουλίου 1913)
Οι μάχες του Χασάν πασά (9-18 Ιουλίου 1913)
Η μάχη της Κρέσνας (7-11 Ιουλίου 1912)
Το ύψωμα 1378
Η περαιτέρω προώθηση
Η Βουλγαρία καταρρέει
Quo Vadis;
Το "παύσατε πυρ"
Η δράση του Στόλου κατά τον Ελληνοβουλγαρικό πόλεμο
Η Συνθήκη του Βουκουρεστίου (28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1913)
α) Πως φθάσαμε σ' αυτή
β) Η διπλωματική μάχη
Μια εκτιμητική άποψη
Επίλογος
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Βιογραφικό Σημείωμα
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ

Ιστορικό και ταξιδιωτικό οδοιπορικό στα ελληνόφωνα χωριά της Απουλίας και στις άλλοτε ξακουστές πόλεις της Μεγάλης Ελλάδος, όπως οι σπαρτιατικές αποικίες του Τάραντος και της Καλλιπόλεως. Βιβλίο απαραίτητο για τον επισκέπτη της περιοχής.

Μελετώντας την ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας μου, της Μάνης, είχα συχνά την ευκαιρία να "πέσω" πάνω σε κείμενα που αναφέρονταν στους αλβανικούς εποικισμούς. Ακόμη και το όνομα Μάνη-Μαΐνη ο μακαρίτης Π. Φουρίκης το θεώρησε αλβανικό, πράγμα πού, αν είναι σωστό, μας υποχρεώνει, να μεταφέρουμε την "κάθοδο" των Αλβανών νωρίτερα από τον 10ο αι., αφού για πρώτη φορά το όνομα της Μάνης μνημονεύεται από τον Κωνσταντίνο Ζ' τον Πορφυρογέννητο (913- 959).
Από παιδί σχεδόν ασχολήθηκα κι έγραψα πολλά περί Αλβανών. Είχα ακόμη την εξαιρετική τύχη να περάσω τα εφηβικά και πρώτα νεανικά μου χρόνια στη συνοικία του Λιούμη στο Αιγάλεω, όπου ζούσαν πολλοί γέροντες αλβανόφωνοι. Τουλάχιστον οι πιο ηλικιωμένοι. Το όνομα Λιούμη είναι αλβανικό. Στην κοινή γλώσσα Λιούμης ονομάζεται ο ποταμός Άψος. Το όνομα αυτό έγινε οικογενειακό και ακολούθως τοπωνύμιο. Εκεί, λοιπόν, στου Λιούμη άρχισα την "προπαίδειά" μου στην Αλβανική, την όποια εκαλλιέργησα, όταν επί διετία έμεινε σπίτι μου ένα υπέροχο ζευγάρι γερόντων από την Μάνδρα. Ο σύζυγος, πολεμιστής των Βαλκανικών, ήταν πτρωτανεψιός του ένδοξου στρατηγού Κοντούλη, που ήταν αλβανόφωνος και υπερασπιστής της αρβανίτικης "διαλέκτου". Μαζί με τα αρβανίτικα αγάπησα και τους Αρβανίτες και δημιούργησα πολλές φιλίες μ' αυτούς.

Πρόλογος
Μέρος Α
1. Μια σύντομη ιστορική επισκόπηση
2. Ιλλυριοί: Μύθοι και πραγματικότητα
3. Οι πρώτες αλβανικές μελέτες
4. Τα παράλογα
5. Η κάθοδος των Αλβανών
6. Η χρήση των λέξεων Αρβανίτης-Αρναούτης-Λεμπέσης-Ντρες
7. Έλληνες και Αλβανοί στην κοινωνική και πνευματική ζωή
8. Η γέννηση του Αλβανικού κράτους
Μέρος Β
1. Οι αρβανίτες στην Αττική και τη Βοιωτία
2. Το «ένστικτο του χελιού»
3. Δύο μεγάλοι Τουρκομάχοι
4. Ο Αλή Πασάς και η Ελληνοαλβανική Ομοσπονδία
5. Βλάμιδες Λιάπηδες Τσ(ι)αμιδες
6. Ένα διδακτικό επίμετρο
Επίλογος
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο ονομάτων και τόπων 
Έργα του συγγραφέα