Από τη ζωή του μεγαλόπνοου συγγραφέα του «Δον Κιχώτη» πολύ λίγα πράγματα είναι γνωστά με βεβαιότητα. Γιατί για πολλά χρόνια η ζωή του είχε μείνει τέλεια ξεχασμένη, ενώ τον ίδιο καιρό ο «Δον Κιχώτης» τυπωνόταν και θαυμαζόταν απ' όλον τον πολιτισμένο κόσμο, και χρειάστηκε να περάσει περισσότερο από ένας αιώνας για ν' αρχίσει η έρευνα γύρω απ' αυτήν... 
Αυτό το έργο, που κανένας δεν μπορεί να βεβαιώσει πού και πότε γράφτηκε, και που όλα όσα ειπώθηκαν γι' αυτό στηρίζονται σε αόριστες φήμες και σε αβέβαιους συμπερασμούς, τυπώθηκε για πρώτη φορά το 1604 στη Μαδρίτη και κυκλοφόρησε στο εμπόριο το 1605. Το κοινό το υποδέχτηκε με τρελό ενθουσιασμό. Μέσα στον ίδιο χρόνο τυπώνεται 6 φορές: για δεύτερη φορά στη Μαδρίτη, δύο φορές στη Λισαβόνα και άλλες δύο στη Βαλεντία. Το 1607 τυπώνεται επίσης στις Βρυξέλλες. Και αμέσως ο Θερβάντες αρχίζει ν' αποκτά εχθρούς ανάμεσα στη δημοκρατία των γραμμάτων: μέσα σ' αυτούς, όχι από τους λιγότερο φανατικούς, είναι και ο μεγάλος Λόπε ντε Βέγα. Ωστόσο, ο «Δον Κιχώτης», μεταφρασμένος σ' όλες τις κυριότερες ευρωπαϊκές γλώσσες, κάνει θριαμβεύοντας το γύρο του κόσμου. Το δεύτερο βιβλίο του Μεγαλοφάνταστου ιππότη Δον Κιχώτη από τη Μάντσα κυκλοφόρησε το 1615, ακριβώς δέκα χρόνια μετά από το πρώτο, όταν και η ίδια η Ισπανία αρχίζει πια να βλέπει καθαρά ότι τα χάνια είναι χάνια κι όχι πύργοι ή παλάτια. Όσο όμως κι αν ο Θερβάντες έγραψε τον Δον Κιχώτη για να κοροϊδέψει ή να σατιρίσει πρόσωπα και πράγματα της εποχής, πάντα σεβάστηκε τα ιδανικά: Την ελπίδα. Την έξαρση. Την πίστη. Την ελευθερία: «Η ελευθερία, Σάντσο, είναι ένα από τα πιο πολύτιμα αγαθά που χάρισαν οι αιώνες στον άνθρωπο. Καλότυχος, σ’ όποιον έδωσε ο Θεός ένα κομμάτι ψωμί, δίχως να έχει να το χρωστάει σε κανέναν, παρά στον ουρανό».